Każdego dnia dziecko jest otoczone różnymi bodźcami. Sygnały i informacje napływają z różnych stron ze środowiska oraz z ciała. Pojawiające się bodźce może odbierać za pomocą zmysłów, takich jak: wzrok, słuch, dotyk, węch oraz smak. To właśnie dzięki zmysłom dziecko jest w stanie zrozumieć sens docierających bodźców, ma możliwość poznawać otaczający go świat, poznawać swoje środowisko i ciało, czy też rozpoznawać niebezpieczeństwa i zagrożenia.
Spis treści
Czym jest integracja sensoryczna?
Integracja sensoryczna (zwana SI) jest procesem, w którym mózg przetwarza docierające ze środowiska i ciała bodźce za pomocą zmysłów, a następnie wysyła pożądaną reakcję. Dzięki temu procesowi mózg dziecka zapisuje typy reakcji ciała oraz zapamiętuje schemat, który będzie przydatny w przyszłości. Równowaga, czucie ciała i dotyk są uważane za podstawę dla integracji sensorycznej, ponieważ posiadają one kluczowe znaczenie w codziennym funkcjonowaniu. Dla optymalnego rozwoju dziecka ważne jest, aby wszystkie zmysły były ze sobą odpowiednio zintegrowane.
Oznaki zaburzeń sensorycznych występujących u dzieci:
- niska lub wysoka wrażliwość na zmysły – dziecko czuje niechęć do kontaktu fizycznego, nie znosi głośnych dźwięków albo dziecko nie odczuwa nabitych siników, lubi zbyt głośne dźwięki,
- za wysoki lub za niski poziom aktywności psychoruchowej – dziecko nie lubi ruszać się lub jest stałe w ruchu,
- opóźniony rozwój mowy u dziecka – dziecko mimo określonego wieku nie potrafi posługiwać się językiem,
- problemy z koncentracją uwagi – dziecko łatwo rozprasza się i nie potrafi skupić się na wykonywanej czynności,
- zaburzona koordynacja ruchowa – dziecko często się potyka, czy wywraca,
- opóźniony rozwój umiejętności ruchowych – dziecko ma problem z sznurowaniem butów, czy zapinaniem guzików, nie radzi sobie z trzymaniem kredek, czy sztućców, z trudnością uczy się nowych czynności ruchowych, np. nauka jazdy na rowerze,
- wybuchowość – dziecko często bez powodu wybucha złością lub jest agresywne,
- impulsywność – dziecko w ogóle nie kontroluje swoich napadów złości i agresji,
- wybredność podczas posiłków – dziecko nie toleruje nowych smaków, wypycha nadmiernie buzię jedzeniem,
- trudności w utrzymaniu nieprzerywanego snu – dziecko często przebudza się w nocy.
Jak wspomagać rozwój sensoryczny u dziecka?
Jeśli mowa o wspieraniu rozwoju sensorycznego u dzieci, trzeba zwrócić uwagę na aspekty, takie jak:
- Atmosfera panująca w otoczeniu dziecka – tutaj przede wszystkim trzeba zadbać, aby otoczenie dziecka posiadało przyjazną atmosferę, pełną miłości, spokoju, szacunku i akceptacji. Maluch intensywnie odbiera nastroje i zachowania otaczających go najbliższych, co może spowodować u niego niepożądaną reakcję, np. płacz, smutek, czy rozwinąć problemy z samoregulacją.
- Odpowiedni rozwój psychoruchowy dziecka – rodzice, czy opiekunowie powinni na co dzień dbać o rozwój psychoruchowy swojego malucha, odpowiednio stymulując ciało dziecka poprzez podnoszenie, przewijanie, układanie, noszenie, przebieranie i kąpanie malucha. Natomiast, gdy dziecko jest już starsze, dobrze jest nie ograniczać jego przestrzeni ruchowej, takiej jak: brudzenie się, przewracanie, raczkowanie, chodzenie boso, podejmowanie aktywności ruchowej różnego rodzaju (oczywiście pod okiem opiekuna).
- Zabawy stymulujące rozwój dziecka – z myślą o rozwoju sensomotorycznym malucha, warto włączyć zabawy do życia codziennego. Zabawy powinny być adekwatne do wieku i możliwości pociechy.
Czy warto zapisać dziecko na zajęcia sensoryczne?
Prawidłowy rozwój dziecka dla rodzica zdaje się być najważniejszy. Mimo wielu chęci rodziców, aby jak najlepiej wspierać rozwój pociechy, często zaczerpnięta wiedza z internetu może okazać się za mało przydatna lub niedostosowana do potrzeb dziecka. Warto wtedy skorzystać z profesjonalnych zajęć sensorycznych. Zajęcia wspomagające rozwój sensoryczny pojawiają się już w wielu żłobkach i przedszkolach jako podstawa programowa. Natomiast jeśli dziecko jest jeszcze malutkie i nie chodzi do żłobka, bądź przedszkola albo tam gdzie przebywa na co dzień nie ma takich zajęć, można zapisać malucha na zajęcia dodatkowe i cieszyć się współpracą z specjalistami w tej dziedzinie.
